Akut lenfoblastik lösemi
Bağışıklık sisteminde görev alan lökosit adlı hücrelerin öncülü olan lenfoblastların, kemik iliğinde aşırı ve kontrolsüz çoğalması sonucunda meydana gelen bir hastalıktır. Çoğalan hücreler kana da geçer.
Yetşiklinlere oranla çocukluklarda daha sık görülür.
Diğer kan hücrelerindeki düşüklüklere bağlı olarak ateş, halsizlik, çarpıntı, çabuk yorulma, nefes darlığı, dişetinde şişkinlik, kolay morarma, kendiliğinden kanamalar görülür.
Akut myeloid lösemi
Lökosit adı verilen beyaz kan hücrelerini meydana getiren hücreler granülosit ve monositlerdir. Lökositler bu hücrelerden, kemik iliğindeki blast adı verilen genç hücrelerin basamak basamak olgunlaşması sonucunda oluşurlar. Meydana gelen bu olgun hücreler blastların aksine fonksiyon gören hücreler olup mikroplarla mücadele eder ve bağışıklık sisteminde rol oynarlar.
Akut myeloid lösemide, normal olgunlaşma süreci bozulur, blast adı verilen genç hücreler olgunlaşamaz, kemik iliği ile kanda birikmeye başlarlar. Olgun hücreler meydana gelemediğinden mikroplara karşı vücut savunmasız kalır. Bu olgunlaşmamış hücrelerin aşırı çoğalması sonucunda diğer kan hücrelerinin yapımında bozukluk olur. Buna bağlı olarak anemi ve trombosit sayısında azalma meydana gelir.
Kronik lenfositik lösemi
Bağışıklık sisteminde görev alan lenfosit adlı hücrelerin aşırı, kontrolsüz ve düzensiz çoğalmasıyla kan ve kemik iliği başta olmak üzere vücutta aşırı birikmesi sonucunda oluşan bir hastalıktır.
Genellikle yetişkinlerde görülür.
Belirtileri:
Büyümüş, ağrısız, lenf nodları
Halsizlik
Ateş
Karın sol üst kısmında ağrı (dalak büyümesine bağlı olarak)
Gece terlemesi
Kilo kaybı
Sık enfeksiyon hastalığı geçirme
Kronik myeloid lösemi
Bağışıklık sisteminde görevli hücrelerden myeloid seri hücrelerinin, olgun hücreleri başta olmak üzere, tüm gelişim basamaklarındaki hücrelerde aşırı çoğalma sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.
Belirtileri:
Kolay kanama
Tükenmişlik hissi
Halsizlik
Ateş
Kilo kaybı
İştahsızlık
Karın sol kısmında ağrı ya da kaburga altında dolgunluk hissi
Solukluk
Gece terlemesi
Saçlı hücreli lösemi
Bağışıklık sisteminde görevli B hücrelerindeki anormallikten ortaya çıkan, az görülen ve yavaş seyirli olan bir hastalıktır.
Yetişkin T-hücreli lösemi
HTLV-1 adlı virüsün enfeksiyonu sonucu ortaya çıkan bir tümördür.
Lösemi
Lösemi diğer adıyla kan kanseri, kemik iliğinde üretilen kan hücrelerinin kontrolsüz çoğalması sonucunda oluşan bir kanser türüdür. Lösemiler hastalığın seyir hızına göre “akut ve kronik lösemiler”, hücre tipine göre de “lenfoblastik ve myeloblastik lösemiler” olarak isim alırlar. Çocukluk çağında en sık akut lenfoblastik lösemi (ALL) görülür.
Belirtilerin şiddeti lösemi hücrelerinin (blast) miktarına ve yayıldığı (metastaz) bölgelere göre değişir. Akut lösemilerin başlıca belirtileri şunlardır; sebepsiz başlayıp günlerce devam eden ateş, halsizlik, iştahsızlık, zayıflama, solukluk, deride oluşan küçük kırmızı lekeler ve morluklar, burun ve diş eti kanamaları, bezelerde büyüme, kemik-eklem ağrıları, deride kızarıklıklar ve morarmalar. Kronik lösemilerde ise bu belirtilerin oturması birkaç yıl sürebilir.
Yukarıda sayılan belirtiler başka hastalıklarda da görülebilir. Bu yüzden telaşa kapılmamalı ve hastadaki bu türlü belirtilerin ne kadardır süregeldiği not edilip doktorla paylaşılmalıdır. Çocukluk çağı lösemilerinin sebebi genellikle bilinmemektedir. Bazı lösemilerde virüsler, genetik yatkınlık, kalıtsal bağışıklık yetmezlikleri, radyasyona ve kanserojen maddelere maruz kalma gibi çevresel faktörler suçlanabilir. Ön bilgi amacıyla bazı kan testleri ve görüntüleme tetkikleri istenmekle beraber, löseminin kesin tanısı kemik iliğinin incelenmesiyle konulur.
Tedavide amaç lösemi hücrelerinin (blast) ortadan kaldırılmasıdır. Bunun için yaklaşık 3 yıl süren yoğun kemoterapi protokolleri uygulanır. Bu tedavi ile hastaların %85 oranında iyileşme şansı vardır. Bir yaşından küçük ve 10 yaşından büyük çocuklarda tedavi yanıtı iyi olmayabilir. Kemoterapiye dirençli hastalarda kök hücre nakli yapılır.
Bu hastalığın birçok komplikasyonu olmakla birlikte, yaşamı tehdit eden en tehlikeli üç komplikasyonu enfeksiyon, kanama ve metastazlardır. Gerek löseminin kendisi, gerekse uygulanılan kemoterapi ilaçları bağışıklık sistemini zayıflattığı için, hastaları enfeksiyonlardan korumak oldukça önemlidir. Özellikle yoğun kemoterapi sürecinde hastaların okula, kreşe vb, gitmemeleri, kalabalık ortamlardan uzak durmaları gerekir. Ayrıca beyaz kan hücrelerinin (Lökosit) azaldığı dönemlerde, ev ortamı dışında iken maske takmaları da yararlı olacaktır.