Hidrosefali
Beyinde, omurilik ve koroid pleksus tarafından, görevi sinir sistemini korumak olan ve omurilik sıvısı adı verilen bir sıvı, doğal olarak üretilir. Bu sıvının üretimi doğal ve normal bir fonksiyondur. Omurilik sıvısının beyin içerisinde normal dışı artışı, emilme ya da dolaşma sorunları sonucu birikmesi durumuna hidrosefali denir. Hidrosefalinin ölüme varabilecek ciddi sonuçları vardır.
Beyin içerisinde biriken sıvı ve basınç kafa çevresinde büyümeye neden olur. Yeni doğan bebeklerde kafa çevresinde oluşan büyümeyle, gözlerin aşağı doğru bakmasıyla, kusma ve uyuklama ile belirti verir. Daha büyük yaşlarda kafa içi basıncın artmasına bağlı baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, kusmaya bağlı kilo kaybı, çift görme, şaşılık, kontrolsüz göz hareketleri, kafadaki damarlarda belirginleşme, huzursuzluk, görme bozuklukları, fiziksel dengesizlik, konuşma ve yürüme geriliği, aşırı uyku hali, bayılma gibi belirtiler verebilir.
Beyin travması, tümör ya da enfeksiyon kaynaklı omurilik sıvısının beyin içindeki dolaşımını engelleyen tıkanmalar, beyin tümörleri nedeniyle omurilik sıvısının aşırı üretimi, omurilik sıvısının emilimini engelleyecek bir bozukluk, anne karnında gelişen spina bifida miyelomeningosel (omuriliğin yapısının oluşumunda meydana gelen hata sonucu omuriliğin kapanmaması olarak gelişen spina bifidanın en ağır şekli) , beyincik ya da beyin sapında fıtıklaşma, menenjit, beyin kanaması, genetik ya da ailesel nedenlerle ortaya çıkar.
Erken doğuma bağlı beyin kanaması geçiren bebeklerde görülme sıklığı önemli derecede fazladır. Aile öyküsü risk faktörüdür. Erkek çocuklarda kız çocuklara oranla daha fazla görülür. Beyin travmasına bağlı olarak gelişen beyin travmaları da risk faktörü oluşturmaktadır.
Hastalık beyni etkilediğinden öğrenme ve hafıza problemlerine yol açar, hidrosefalinin şiddetine göre zihinsel engel, fiziksel engel ve ölüme varabilen ciddi komplikasyonları vardır. Hidrosefali sonucu epilepsi (sara - beynin çalışması ile ilgili elektriğin aşırı ve kontrolsüz yayılımı), görülebilen komplikasyonlardandır.
Hidrosefali çoğunlukla anne karnında ya da doğum sonrası tanılanır. Yenidoğanlarda kafa çevresinde, özellikle bıngıldakta oluşan büyüme ve değişiklikler doktora başvurulması gereken bulgulardır. Daha büyük çocuklarda aşırı uyuma, tiz ağlamalar, gözlerin aşağı bakar durumda olması tespit edildiğinde doktora başvurulmalıdır.
Erken bebeklikte kafa büyümeleri ile daha ileri yaşlarda aşırı uyuma, tiz ağlamalar, gözlerin aşağı bakar durumda olması gibi bulgular ile tespit edilebilir. Kesin tanı çocuğun yaşına göre, beyin ultrasonu, MRI, CT gibi görüntüleme yöntemleri ile konur.
Hidrosefali tedavisi cerrahi uygulama ile yapılır. Beyin içine şant ( ventriküler sonda) yerleştirilerek, fazla omurilik sıvısının vücudun başka bir bölgesinden emilmesi sağlanır.Aynı zamanda uygun hastalarda şant takılmadan Endoskopik yöntemle de tedavisi yapılmaktadır. Tanı anne karnında konulmuşsa bebek erken doğurtularak tedaviye başlanır.
Gebelerin rutin kontrollerini aksatmamaları anne karnında tanı için önemli bir unsurdur. Yenidoğanlarda kafa çevresinde, özellikle bıngıldakta oluşan büyüme ve değişiklikler doktora başvurulması gereken bulgulardır. Daha büyük çocuklarda aşırı uyuma, tiz ağlamalar, gözlerin aşağı bakar durumda olması tespit edildiğinde doktora başvurulmalıdır.