Harita Dil
Dile pürüzlü bir görüntü veren, dilin üst ve yan taraflarında yer alarak içerisinde tat tomurcuklarını bulunduran kısımlarına papilla denir. Dilin bazı bölümdeki papillaların yok olmasıyla, dilde parlak kırmızı bölümler, tuhaf çizgi ve şekiller oluşur. Dil üzerinde oluşan coğrafik biçim nedeniyle bu hastalığa Harita Dil hastalığı adı verilmektedir. Bu hastalık Coğrafik dil ya da tıbbi ismiyle migratory glossitis olarak da bilinmektedir.
Harita dil hastalığının belirtisi, dil üzerinde sarımsı- beyaz şekiller, parlak kırmızı bölümler, kenarları hafif kalkık yuvarlak dokular, zaman zaman değişiklik gösteren haritaya benzer bir görüntü ortaya çıkmasıdır. Genellikle ağrılı ya da acısız olduğu halde, hastalar asitli içeceklere, acılı yiyeceklere, sıcak yiyecek ve içeceklere karşı hassasiyet gösterilebilmektedir.
Harita dil hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Doğuştan gelen bir yapısal bozukluk olduğu düşünülmekle birlikte, stres, alerji, vitamin eksikliği, herhangi bir enfeksiyonun varlığı, diyabet, hormonal değişiklik gibi tetikleyici nedenleri olabileceği gibi, genetik olabileceğine dair görüşler de vardır.
Harita dil hastalığı, nedeni ve tetikleyici sebepleri tam olarak bilinmemekle birlikte, bulaşıcı bir hastalık değildir. Ancak kronik hale gelebildiği vakalar gözlenmiştir.
Harita dil hatalığı görülen hastalarda acı ağız sendromu denilen bir hastalık olan glossodini de sıklıkla görüldüğünden, harita dil hastalığı bu hastalık açısından risk faktörü olarak görülmektedir. Yapılan çalışmalar sonucunda özellikle harita dil hastalığına sahip erkeklerin glossodini açısından risk altında olduğu tespit edilmiştir. Genel olarak bu hastalık zararsızdır. Beslenme sorunları dışında hayatı etkileyen bir komplikasyonu bulunmamaktadır.
Harita dil hastalığı bazı durumlarda kendiliğinden düzeldiğinden ya da belirli bir semptomu olmadığından, hastalar genellikle doktora başvurmamaktadır. Ancak bu hastalık tamamen iyileşen bir hastalık değildir ve sürekli tekrarlama eğilimi gösterir. Dil yapısında değişiklik gözlemlendiğinde, eşlik eden ağrı ve acı olmasa bile doktora danışılmasında fayda vardır.
Dil yapısındaki değişiklikler gözle görülür şekilde olduğundan ağız ve diş sağlığı hekimleri tarafından bulgular muayene esnasında tetkik edilebilir. Hastalığın tetkikinde liken planus (deri, eklem ve mukozalarda gelişen bir deri hastalığı), lökoplaki (ağız içinde yaralarla seyreden bir hastalık), reiter sendromu (vücudun başka bir bölgesinde meydana gelen bir enfeksiyon nedeniyle, bir bölgede oluşan ağrı ve lezyonlar), sedef hastalığı, gül hastalığı, frengi, miliyer tüberküloz hastalıklarının göz önünde bulundurularak bu risklerin elenmesi gerekmektedir. Ayrıca kullanılan ilaçların yan etkileri olarak ortaya çıkıp çıkmadığı araştırılmalıdır.
Harita dil hastalığının iyileştirici bir tedavisi yoktur. Uygulanacak tedavi semptomatiktir. Tedavide genellikle kortikosteroid (kortizon, prednizon, deksametazon v.b.) ilaçlar kullanılır. Mantar ve bakteri oluşumuna yönelik antikandidal tedavi ya da antiseptik solüsyonlar kullanılabilir.
Harita dil hastalığının doğumdan itibaren gelişen bir yapı bozukluğu olduğu tahmin edildiğinden, korunma yöntemi bilinmemekle birlikte, bu hastalığa sahip hastaların acı, asitli ve sıcak gıdalardan kaçınmaları tavsiye edilmektedir. Hastalık ağrı ve acı ile birlikte seyretmediği halde, bu gıdalara karşı hassasiyet oluşturmaktadır.