Fruktozemi
Fruktozemi, özellikle meyvelerde bulunan sükroz adlı karmaşık yapılı şekerde bulunan fruktoz adlı basit şekerin sindirilmesinde gerekli olan enzimin üretilememesi hastalığıdır. Anne ve babada hastalığın taşınmasına bağlı olarak doğacak çocuklarda görülebilir. Kız ve erkek çocuklarında görülme olasılığı eşittir.
Fruktoz içeren gıdaların alımından sonra sarılık, kusma, hepatomegali, huzursuzluk ve laterji; fruktozemi hastalığının belirtilerinden birkaçıdır.
Meyve şekeri olarak da bilinen sükroz -diğer adıyla sakkaroz- kompleks şekerinin yapı taşları glikoz ve fruktozdur. İnsan vücudu, glikozu direkt enerji kaynağı olarak kullanabilirken fruktozu direkt olarak kullanamaz. Bu yüzden fruktozun vücut tarafından kullanılabilmesi için gerekli enzimler yardımıyla glikoza çevrilmesi gerekir. İşte bu enzimin eksikliği rahatsızlığına fruktozemi adı verilir. Çocuklarda hastalık, ek besinlerin başlaması ve anne sütünün verilmediği durumlarda ortaya çıkar.
Fruktozemi, kalıtsal bir hastalıktır. Anne ve baba, kendileri hasta olmasa bile, hastalığı taşıyorlarsa doğacak çocuğun fruktozemi hastalığının olması büyük ihtimaldir.
Fruktozemi hastası bireyin aniden ve çok miktarda fruktoz alması hipoglisemiye neden olur. Uzun süreli az miktarda fruktoz alımı karaciğerde ciddi hasara sebep olur.
Fruktozemi kalıtımsal bir hastalık olduğu için eğer ebeveynler bu hastalığın taşıyıcısı ise bebek, henüz anne karnındayken doktor kontrolüne tabii tutulmalıdır. Anne, hamilelik süresinde, fruktozemi hastalığı teşhisi konan bebeği için fruktoz içeren besinlerden uzak bir diyet uygulamalıdır.
Fruktozemi hastalığının teşhisi kan ve idrar testleri ile yapılır. İdrarda fruktozun teşhis edilmesi ve kanda fruktozu sindiren enzimin olmayışı, fruktozemi hastalığının tetkikleridir.
Fruktozemi hastaları için olası tek tedavi, fruktoz içeren gıdalardan arındırılmış bir beslenme düzeninin benimsenmesidir. Diyetten fruktoz, sükroz ve sorbitolün çıkarılması diyetin temelini oluşturur. Fruktoz şekerinden arındırılmış diyet, hayat boyu uygulanması gereken bir tedavidir.
Fruktoz ve sükroz, ilaçlarda ve tatlandırıcılarda sık kullanıldığı için ilaç alırken ve tatlandırıcı kullanımında dikkatli olunmalıdır. Meyveler, çay şekeri, bal, reçel, pekmez gibi fruktoz içeren besinler, uygulanması gereken beslenme düzeninde yer almaması gereken besinlerdir.
Fruktozemi hastalarının tüketmemesi gereken yiyeceklerden bazıları şu şekildedir:
Şeker, meyve şekeri
Glikoz şurupları içeren besinler
Bal, reçel, marmelat
Karamel
Mısır şurubu
Jöle, krema, vanilya
Yer fıstığı, fıstık ezmesi
Ketçap, mayonez, hazır çorbalar
Salam, sosis, turşular
Sakız (şekersiz olsa bile)
Kek, bisküvi, bazı ekmekler
Bira, votka gibi birçok alkollü içecek
Fruktozemi hastaları, günlük en fazla 2 gram fruktoz tüketim hakkına sahiptir. Aksi takdirde, ciddi sağlık sorunları baş gösterecektir.