Tartar
Tükrükteki kalsiyum ve fosfat iyonlarının bakteri plağı ( yeterli ve doğru teknikle temizlenmemiş gıda artıkları kümülasyonu) içinde sertleşerek oluşturduğu tabakaya DİŞ TAŞI veya TARTAR adı verilir. Beyaz-sarımsı tonlardan başlayarak, kahverengi-siyaha kadar farklı tonlarda renk gösterebilir.
Tartar, ağız hijyeninin doğru şekilde sağlanamaması sonucu oluştuğundan, pek çok dişeti hastalığının da göstergesidir. Tartar temizlenmediğinde dişeti çekilmesi, dişeti iltihapları, diş iltihabı, diş çürüğü ve diş kaybı gibi komplikasyonlara neden olmaktadır. Tartar için doktor randevusu öncesinde ağız temizliği yapılmalıdır. Şikâyetler doğru şekilde belirlenmeli ve doktora aktarılmalıdır.
Tükrük içeriği ve akışkanlığı da yapısal olarak, diş taşı oluşumunu bir nebze etkilemekle beraber, esas etken; fırçalamanın/ağız temizliğinin doğru yapılmadığı gerçeğidir. Yine sigara kullanımı, özellikle de yoğun tüketimi, diş eti hastalığını ciddi oranlarda şiddetlendireceğinden tartar oluşumunu arttıracaktır. Diyabet hastalarında daha ileri düzey diş eti rahatsızlıkları nedeniyle de tartar oluşumu gayet sıktır.
Doğru şekilde ulaşılıp fırçalanamayan her bölgede tartar oluşabilirse de, özellikle alt ön kesici dişlerin iç kısmında ve üst büyükazı dişlerinin de yanağa bakan dış yüzeylerinde görülür. Tartar varlığında; dönemsel olarak artabilen veya azalabilen şiddette ağız kokusu, dişeti kanamaları, bazen diş eti çekilmeleri, bazen de diş eti büyümeleri olabilir. Tüm bunlar çürüğü
Tartar teşhisi kolay bir diş sorunudur. Gerek renk ve tabaka olarak yüzeyde varlığının görülmesi, gerekse de oluşan ağız kokusu, kolaylaşmış diş eti kanaması ve diş eti yüzey özelliklerinin bozulmuş olmasıyla doktor tarafından hemen tespit edilebilir.
Tartar varsa, çeşitli el aletleri veya ultrasonik cihazlarla doktor tarafından temizlenir. Bu işlem sırasında kanama ve hassasiyet/sızlama olması gayet normaldir, acı oluşması işlemin zararlı olduğunu göstermez. Yine bir şehir efsanesi gibi dillerde dolanan “Temizlettim ama daha kötü oldu, artık hep temizleme ihtiyacı oluşturdu.” gibi ifadeler, çok acıdır ki; bizim eğitim veya sağlık sistemimiz içinde bir türlü yer alamamış olan ağız hijyen eğitiminin eksikliğinden, yani tedavi yapılmış olmasına rağmen, “eski tas eski hamam” diyebileceğimiz tarzda, hastanın eski yetersiz fırçalamasını uygulamasından kaynaklanmaktadır.
Temizleme işleminden sonra hastaya verilecek ağız hijyen eğitimi ile doğru fırçalamanın sağlanması suretiyle diş eti kanamaları ve ağız kokusu hızlıca düzelecektir. İşlem sonrası bir hafta süreyle hastalarda özellikle yeme içme sırasında sıcak-soğuk hassasiyeti görülebilir. Bu yüzden tüketilen tüm gıdaların ılık olmasına dikkat edilmelidir.
Tekrar tartar oluşumunu önlemek adına, elbette alınan eğitimi alışkanlık haline getirip uygulamak yani yeterli şekilde ve doğru teknikle diş fırçalamak ve gece yatmadan evvel dişlerin ara yüzlerinin temizliği için de mutlaka diş arası fırçası veya diş ipi kullanmak gerekmektedir. 6 ayda bir diş hekimi kontrolü de, ağız sağlığı için vazgeçilmezdir. Böylece, çürük veya diş eti hastalığı, probleminiz maddi manevi büyümeden çözme şansı elde edersiniz.